Petra Badaraya Batu Penuh Bersejarah

El Deir - The Monastery, antara bangunan di Petra.

Petra merupakan bandaraya yang unik kerana ianya bukan sahaja didirikan di tengah-tengah padang pasir yang kering kontang malah bandar purba ini dipenuhi dengan bangunan-bangunan yang dipahat terus daripada bukit batu yang menjadi landskap utama bandar tersebut. Namun begitu bandar ini kemudiannya ditinggalkan untuk beberapa abad lamanya dan hanya menjadi mitos sehingga ia ditemui kembali dan kini dibuka semula untuk tatapan orang ramai.

Bandar purba Petra ini lebih dikenali sebagai  (Arabic: البتراء, Al-Batrāʾ; Ancient Greek: Πέτρα) terletak di Selatan Jordan di Daerah Ma’an. Ia juga adakalanya diberi jolokan sebagai ‘Rose City’ kerana warna batu yang dipahat di bandar ini berwarna kemerahan. Mula didirikan kira-kira 312 BC oleh orang-orang Nabatean yang pada asalnya adalah berketurunan nomad (Badwi). Bandar ini terus membangun dengan jayanya hasil kejayaan penduduk di sini membina sistem pangairan yang unik mebuatkan ia mampu bertahan sehingga beberapa abad lamanya. Dianggarkan terdapat kira-kira 30,000 penduduk menghuni bandar tersebut.

Al Khazneh atau The Treasury bangunan yang popular berkenaan Petra.

Walaupun tarikh atau punca sebenar bandar ini ditinggalkan tidak diketahui dengan jelas bukti yang dijumpai oleh para pengkaji mendapati ia berkemungkinan besar disebabkan beberapa bencana alam. Bandar ini berjaya dibangunkan dengan pesat oleh kerana kejayaannya mengendalikan punca air dan ia juga dimusnahkan oleh limpahan air dari empangan (dari bukti yang dikesan di kawasan tersebut).

Setelah beberapa lama ditinggalkan ia menjadi mitos dunia dan tiada yang pernah sampai ke sana memandangkan kawasan tersebut dikuasai oleh penduduk tempatan yang memelihara kawasan tersebut sebagai kawasan suci. Namun begitu ia pernah dilawati oleh Sultan Baibars dari Egypt pada abad ke 13. Manakala hasil daripada penyamaran pula seorang pengembara dari Swiss, Johann Ludwig Burckhardt berjaya melawati bandar ini pada tahun 1812 dan membawa semula berita penemuan bandar yang menjadi mitos untuk sekian lama.

Petra merupakan bandar yang luas.

Kepesatan Bandar Petra

Empangan merupakan struktur penting di Bandar Petra.

Terdapat 5 Empangan di Petra dalam mengawal banjir kilat.

Bandar Petra merupakan bandar yang pesat (mewah) mengikut catatan yang direkodkan oleh pengembara yang melewati bandar tersebut. Ini kerana kedudukannya yang strategik berada di laluan utama perdagangan di antara Asia dan Eropah. Selain itu juga kejayaannya dalam membina sistem pengairan menjadikan ia sebuah bandar yang indah berbanding persekitarannya yang kering kontang.

Punca utama air yang mengairi bandar Petra adalah berasal daripada punca air yang dikenali sebagai ‘Wadi Musa’ yang juga mengikut kisah di mana ia berpunca daripada hentakan tongkat milik Nabi Musa a.s. yang kemudiannya menghasilkan air mata air. Namun begitu ‘Wadi Musa’ bukanlah terletak berhampiran bandar ini, jadi sistem perpaipan digunakan untuk mengalirkan air ke kawasan bandar. Selain daripada punca air dari mata air ini, penduduk di Petra juga membina empangan dan menguruskan segala punca air yang ada untuk digunakan dengan baik. Ia merupakan antara faktor utama membolehkan Petra terus membangun. Di kawasan berhampiran juga terletaknya makam Nabi Harun a.s. iaitu bukit yang dikenali sebagai Bukit Hor.

Kemusnahan Bandar Petra

Great Temple of Petra merupakan bangunan utama dengan taman hijau dan kolam air.

Melalui penyenaraian UNESCO di dalam senarai ‘Warisan Dunia’, Petra diberikan tumpuan dalam usaha pemuliharaan di samping memberikan peluang kepada orang ramai untuk melihat sendiri keunikan bandar purba ini. Ini kerana Petra tanpa pemuliharaan terdedah dengan pelbagai ancaman kemusnahan dan akan lenyap akibat daripada hakisan.

Pelbagai kajian dijalankan di bandar ini bagi mengenali sejarahnya dengan lebih terperinci. Hasil daripada kajian ini mendapati antara punca kehilangan penduduk bandar ini disebabkan beberapa perkara.

• Perubahan laluan perdagangan melalui jalan laut mengurangkan pedagang yang singgah.
• Banjir akibat empangan yang pecah (kesan daripada hakisan di jalan bandar Petra).
• Gempa yang mengakibatkan kerosakan sistem pengairan dan kemusnahan sebahagian besar bandar tersebut.

Kerosakan kritikal yang tidak dapat dipulihkan kepada asal ini mengakibatkan keseluruhan bandar tersebut terpaksa ditinggalkan. Lebih buruk lagi kebanyakan barangan yang ditinggalkan di makam-makam di Bandar Petra telah di curi. Bukan itu sahaja, permukaan bangunan-bangunan turut terdapat kesan tembakan dalam usaha memecah masuk makam-makam tersebut.

Apa yang di alami oleh Bandar Petra adalah mirip apa yang menimpa bandar-bandar pesat purba yang lain seperti Angkor Wat iaitu kejadian yang tidak diduga dan tidak dapat diatasi dengan teknologi sedia ada. Berbeza dengan Angkor Wat, sistem pengairan utamanya gagal berfungsi akibat daripada mendapan di talian air yang dibina untuk mengairi kawasan pertaniannya yang luas (sila rujuk di dalam video daripada History Chanel).

Lawatan ke Petra

Hari ini Petra boleh dikunjungi semula oleh orang ramai untuk tatapan. Ia juga merupakan kawasan yang paling ramai dilawati oleh para pengunjung di Jordan. Melalui program pemuliharaan yang dijalankan oleh pelbagai pihak keunikan bandar ini akan sekali lagi disaksikan oleh para pengunjung (sekiranya pemuliharaan penuh dapat dilakukan), ini kerana Petra merupakan bandar mewah di tengah padang pasir seperti Bandaraya Las Vegas, California.

Petra sering diketengahkan di dalam filem.

Bandar Petra sebelum ini dapat disaksikan dalam beberapa buah filem Hollywood seperti; Indiana Jones and the Last Crusade, Arabian Nights, Passion in the Desert, Mortal Kombat: Annihilation, Sinbad and the Eye of the Tiger, The Mummy Returns dan Transformers: Revenge of the Fallen.

Banyak perkara yang dapat dipelajari daripada bandar ini. Maka dengan itulah tinggalan-tinggalan sejarah perlu diberikan peliharaan yang baik supaya ia dapat ditatap oleh generasi yang akan datang. Bagi anda yang berminat untuk melihat sendiri keajaiban bandar ini bolehlah berkunjung ke Jordan. Selain daripada kunjungan, anda juga turut boleh memberi sumbangan dalam usaha pemuliharaan tinggalan-tinggalan sejarah dengan memberikan sumbangan kepada badan-badan yang terlibat.