Mungkin keadaan seperti ini tiada lagi di masa akan datang.
Plastik merupakan antara bahan pencemaran yang paling serius di muka bumi. Ia tidak akan mereput dan akan kekal untuk jangkamasa yang lama di dalam alam (samada di darat ataupun di dalam air). Oleh kerana ia biasanya dibuang, maka jumlah plastik yang mencemarkan bumi terapung di laut kekal sehingga kini. Anda boleh menyemak mengenai usaha memerangkap plastik terapung ini.
Plastik merupakan bahan yang dihasilkan daripada petroleum. Jadi untuk menukarkan semula ia kepada bentuk asalnya ia perlu melalui proses perubahan dari segi kimia. Namun begitu, dari jumlah plastik yang dibuang sehingga kini sekiranya dapat ditukarkan kepada petroleum, ia bukan sahaja dapat mengurangkan pencemaran, malah mungkin mengurangkan kos carigali minyak.
Proses penukaran plastik kepada petroleum ini telahpun dilakukan semenjak beberapa tahun dahulu lagi. Antara para pengkaji yang terlibat dalam kajian ini adalah Brajendra Kumar Sharma, iaitu saintis dari Illinois Sustainable Technology Center (ISTC) yang mengetuai kajian tersebut. Ia merupakan sebahagian daripada Prairie Research Institute di University of Illinois.
Para pengkaji dari ISTC.
Minyak yang berjaya diasingkan dari beg plastik.
Menurut beliau, proses penyulingan minyak mentah hanya membolehkan kita memperolehi antara 50 – 55 peratus bahan api. Namun bagi bahan plastik (seperti plastik beg) yang sememangnya dihasilkan daripada petroleum, membolehkan anda mendapat semula sehingga 80 peratus bahanapi melalui proses yang hampir sama.
Melalui proses ini, plastik perlu dipanaskan di dalam kebuk yang bebas Oksigen, iaitu proses yang dipanggil sebagai “pyrolisis”. Proses penyulingan kemudiannya dilakukan daripada wap yang terhasil bagi membolehkan ia menyejuk dan membentuk minyak (bahan api). Bahan api ini perlu disuling dengan baik bagi memastikan kesesuaiannya bagi memenuhi standard bahan api yang digunakan untuk kenderaan.
Kebuk yang dihasilkan oleh hobbyist.
Ia bagaimanapun merupakan satu petanda baik di mana, plastik-plastik yang dibuang selama ini mempunyai nilai guna semula (seperti juga aluminum, kaca, besi dan kertas), malah mungkin lebih berharga kerana minyak merupakan satu bahan yang amat berguna. Jadi selain daripada membuang bahan-bahan plastik merata-rata, anda bolehlah mula mengumpulkannya untuk dijual nanti.
Plastik merupakan bahan yang paling mudah didapati kerana ia murah dan memudahkan bagi manusia dalam kegunaan harian terutama pembungkusan. Ia mudah dibentuk, tidak berkarat, tidak mudah pecah, ringan dan tidak mudah mereput. Plastik sintetik pertama adalah dikenali sebagai bakelite, direka di New York pada tahun 1907 oleh Leo Baekeland. Semenjak daripada itu kepesatan rekaan berasaskan plastik dan penggunaannya dipelbagaikan dan kini ia digunakan hampir di seluruh dunia.
Acaman plastik telah diketahui sejak awal lagi iaitu ia merupakan bahan yang tidak mudah terurai secara semulajadi. Namun kepesatan dunia rekaan berasas bahan plastik semakin meluas dan lebih banyak plastik dihasilkan. Antara plastik-plastik yang biasa digunakan termasuklah dari jenis; polyester (PES), polyethylene terephthalate (PET), polyethelene (PE), high-density polyethylene (HDPE), polyvinyl choliride (PVC), polyvinylidene chloride (PVDC), low-density polyethylene (LDPE), polypropylene (PP), polystyene (PS), high impact polystyrene (HIPS), polyamides (PA), Acrylonitrile butadiene styrene (ABS), polycarbonate (PC), polyurethanes (PU) dan banyak lagi jenis-jenis plastik yang direka untuk memenuhi keperluan tertentu.
Lokasi-lokasi utama kumpulan plastik.
Bagi sepanjang tempoh ianya mula digunakan, plastik yang dibuang dihanyutkan ke sungai dan seterusnya ke laut. Walaupun hari ini langkah kitar-semula giat dijalankan, longgokan plastik yang telah terkumpul di lautan adalah amat memeranjatkan. Longgokan plastik ini terus bertambah setiap hari dan terapung mengikut arus lautan dan membentuk longgokan besar di beberapa lokasi utama di lautan utama dunia. Apa yang membimbangkan longgokan ini bukan sahaja mencemarkan malah ia menjadi punca pada kematian hidupan liar.
Plastik mendatangkan masalah bukan sahaja apabila ditelan oleh hidupan-hidupan ini, Ia menyebabkan kematian kepada haiwan dalam pelbagai cara. Plastik adakalanya menjerut haiwan-haiwan ini dan menyebabkan kecederaan yang serius. Adakalanya menyukarkan pergerakan dan menyebabkan haiwan tidak dapat bergerak dan mati kelemasan. Bagi haiwan yang menyangkakannya obor-obor pula akan memakan plastik dan menyebabkan plastik tersebut tertinggal di dalam badan mereka sehingga menyebabkan haiwan tersebut mati.
Walaupun usaha sering dilakukan untuk menyelamatkan haiwan-haiwan ini, namun sekiranya plastik terus dibuang dan longgokan besar plastik-plastik di laut tidak dibersihkan, usaha ini akan tetap menjadi sia-sia. Adakah kita manusia akan hanya berpeluk tubuh atas perbuatan kita ini? Apakah kita menyangka bahawa manusia tidak memerlukan alam (sekiranya berlaku kepupusan besar-besaran?) Ini kerana di kawasan longgokan sampah gergasi ini, didapati tiada plankton yang menjadi makanan hidupan laut – sedangkan setiap hari ia terus membunuh haiwan-haiwan lain.
Burung yang mati akibat memakan plastik.
Plastik yang menjerut anjing laut.
Kecacatan yang diakibatkan plastik.
Usaha Pembersihan Plastik di Laut
Usaha pembersihan plastik dilautan sebelum ini dianggap mustahil disebabkan banyak faktor. Malah semua pihak mengambil jalan menunggu tindakan orang lain. Syarikat-syarikat pengeluar plastik sendiri tidak memandang serius perkara ini. Mungkin oleh kerana ia tidak mendatangkan keuntungan atau kita sendiri, masyarakat dunia yang terus tanpa henti membuang plastik merata-rata.
Keadaan semakin berubah apabila seorang remaja berusia 19 tahun yang ingin melihat longgokan plastik-plastik ini dapat dibersihkan. Remaja tersebut adalah Boyan Slat (lahir pada 27 Julai, 1994) dari Belanda yang juga merupakan seorang pelajar kejuruteraan earo-angkasa. Cita-cita beliau ini diteruskan walaupun mengalami pelbagai tentangan, masalah dan berseorangan. Sehinggalah beliau berjaya sedikit-demi sedikit dalam membentuk satu organisasi yang akhirnya dikenali sebagai yayasan – The Ocean Cleanup. Dimana beliau dibantu oleh beberapa lagi pakar daripada Delf University of Technology bagi memastikan usaha beliau dapat dilakukan dengan jayanya.
Daripada itu banyak kajian dilakukan, bagi mengelakkan usaha ini akan mendatangkan masalah yang lain. Keseluruhan usaha ini perlu dilakukan dengan teliti ini kerana masalah loggokan plastik sudah merupakan satu masalah yang besar, jadi menambahkan masalah lain bukanlah satu langkah yang bijak. Ujian demi ujian dilakukan dan nasihat daripada pakar-pakar lain turut diambil kiara bagi memastikan impak daripada program ini tidak menjejaskan alam dan mematuhi undang-undang marin.
Usaha ini telah berjalan beberapa tahun lamanya dan mendapat sokongan daripada orang ramai dengan sumbangan kira-kira $2M untuk pemasangan modul pengumpulan plastik yang pertama dari lautan Atlantik. Usaha beliau ini telah mendapat penghargaan dalam kategori ‘Champion of the Earth’ daripada United Nation Environment Programme pada tahun 2014.
Penghargaan bukanlah satu sebab mengapa usaha ini dijalankan, namun sebagai sebahagian daripada penduduk dunia yang bertanggungjawab kita harus sama-sama mendukung cita-cita ini iaitu untuk memastikan alam sekitar sentiasa bersih dan selamat untuk semua makhluk. Mungkin usaha kecil anda dengan tidak membuang plastik merata-rata adalah salah satu sumbangan yang juga membantu. Pendek kata kita manusia pemimpin dunia – lakukan tanggungjawab masing-masing mengikut kemampuan. Terima kasih.
