Hutan Dalam Bandar, KL Eco Park

KL Eco Park, taman unik di tengah Bandaraya Kuala Lumpur.

KL Eco Park bukanlah satu lokasi baru, ia sebelumnya dikenali sebagai Hutan Simpan Bukit Nanas yang terletak di tengah-tengah Bandaraya Kuala Lumpur. Ia merupakan kawasan yang dikhaskan sebagai hutan simpan semenjak 1906 lagi. Lokasinya berhampiran Menara Kuala Lumpur menambahkan lagi keunikan kedua-dua lokasi penting ini dan memudahkan lawatan daripada para pengunjung.

KL Eco Park mempunyai tarikan tersendiri bagi para pelawat dengan menyediakan laluan-laluan khas seperti Laluan Merbau (360m), Laluan Jelutong (300m) dan Laluan Kanopi (200m) dengan ketinggian 21 meter di atas pokok. Ia merupakan antara tarikan yang membantu para pengunjung untuk mengenali hutan tropika dengan lebih dekat.

Gerbang di KL Eco Park. 

Dahulunya dikenali sebagai Hutan Simpan Bukit Nanas.

Antara laluan di KL Eco Park.

Secara keseluruhannya terdapat sekitar 233 spesis pokok dan 12 spesis haiwan yang menjadikan KL Eco Park sebagai habitat mereka. Manakala spesis haiwan-haiwan tersebut tidak termasuk burung-burung yang kebiasaannya dilihat melewati taman ini pada masa-masa tertentu.

Walaupun bayaran masuk ke taman ini adalah PERCUMA, cadangan untuk mengenakan bayaran kepada para pengunjung untuk masa akan datang telahpun disuarakan. Bayaran yang dikenakan adalan untuk membantu kerja-kerja penyelenggaraan dilakukan dengan lebih kerap dalam memastikan kemudahan taman berada dalam keadaan yang baik. Harga tiket yang dicadangkan adalah RM12 bagi dewasa dan RM4 bagi kanak-kanak. Manakala tiket bagi pelancong pula adalah RM40 dewasa dan RM18 bagi kanak-kanak.

Titian 'Canopy Walk'.

Melalui laluan 'Canopy Walk'.

Berlatar belakangkan Bandaraya Kuala Lumpur.

Laluan ke 'Canopy Walk'.

Sekiranya anda berminat untuk melihat lebih lanjut keunikan KL Eco Park bolehkah mengunjungi taman ini dengan segera sementara ianya masih lagi percuma. Bayaran tiket masuk tersebut tidaklah terlalu tinggi sekiranya taman ini dapat mengekalkan kemudahan yang baik dan juga pengurusan yang efektif.

Waktu lawatan adalah di antara 7:00 am hinggalah 6:00 pm setiap hari.

Untuk maklumat lanjut, anda bolehlah menghubungi:

Forestry Department of Peninsular Malaysia Headquarters,

Jalan Sultan Salahuddin, 50660 Kuala Lumpur.

Phone No: +603-2070 6342

Fax No: 603-2692 5657

Hotline : 1-800-88-5776

Email : webmaster@forestry.gov.my

website: www.forestry.gov.my

Teknik Penanaman Tumbuhan (Propagation)

Penanaman anak benih melalui semaian biji.

Bagi yang berminat dalam penanaman tumbuhan ataupun seni taman, teknik penanaman tumbuhan merupakan salah satu pengetahuan penting untuk diterokai. Selain daripada membantu anda untuk menghasilkan lebih banyak pokok-pokok untuk keperluan sendiri, anda juga mungkin boleh menghasilkan anak pokok untuk jualan.

Ada beberapa teknik utama penghasilan anak tumbuhan baru selain daripada biji benih. Malah sekiranya anda berminat dengan tumbuhan paku-pakis pula ia memerlukan spora yang sedikit berbeza dengan teknik tanaman yang akan kita perbincangkan hari ini. Hari ini kita akan meninjau teknik penanaman tumbuh-tumbuhan biasa yang tergolong dalam tumbuhan berbunga (angiosperms) yang biasa digunakan sebagai tanaman hiasan.

Teknik-teknik penanaman;

Biji Benih

Peringkat percambahan biji benih.

Biji benih adalah cara yang paling biasa digunakan untuk penanaman tumbuhan. Ia merupakan cara semulajadi yang digunakan tumbuhan sendiri untuk menghasilkan generasi baru. Biji benih juga boleh menghasilkan tumbuhan dengan ciri-ciri baru hasil daripada kacukan dua induk yang berbeza (hybrid). Anda boleh merujuk artikel mengenai penghasilan benih hybrid untuk mengetahui lebih lanjut mengenai teknik-teknik penghasilannya.

Penanaman menggunakan biji benih walaubagaimanapun memakan masa yang lebih lama. Jadi teknik-teknik penanaman kaedah lain juga sering digunakan sekiranya ciri-ciri pokok induk adalah bersesuaian dengan anak benih baru yang ingin dihasilkan. Anak benih yang dihasilkan menggunakan biji benih mungkin mudah terjejas apabila terdedah kepada keadaan yang terlalu panas, lembab, kering dan sebagainya. Jadi sekiranya anda memilih untuk menggunakan biji benih, tapak semaian yang bersesuaian perlulah disediakan.

Keratan Batang

Keratan batang merupakan kaedah yang paling biasa digunakan untuk tujuan pembiakan tumbuhan. Ia merupakan kaedah yang popular bagi tumbuh-tumbuhan yang sesuai. Bagi tujuan ini, batang dari pokok induk yang cukup matang digunakan. Biasanya hormon penggalak akar akan digunakan untuk memastikan penghasilan akar yang lebih cepat.

Pastikan tanah cukup lembab dan batang yang digunakan tidak kering. Letakkan tempat semaian di kawasan yang redup. Serkup dengan plastik untuk menyediakan keadaan yang lembab kepada tapak semaian yang dibuat sekiranya perlu. Kebanyakan pokok yang boleh ditanam menggunakan biji, juga boleh ditanam menggunakan keratan batang. Bezanya, keratan batang boleh dilakukan lebih cepat tanpa menunggu pokok berbuah dan menjadi matang untuk menghasilkan biji yang boleh ditanam.

Pokok-pokok yang boleh ditanam menggunakan keratan batang terdiri daripada pelbagai jenis pokok daripada buah-buahan sehinggalah bunga-bungaan seperti ros, bunga kertas, kemboja, ubi kayu, tebu, cekur manis, kacang kelo dan sebagainya.

Keratan Daun

Daun juga boleh digunakan untuk menghasilkan anak benih baru.

Bagi sesetengah tumbuhan keratan daun juga boleh digunakan untuk tujuan penanaman anak benih. Bunga seperti Begonia masoniana dan Begonia rex hybrid boleh ditanam menggunakan kaedah ini.

Manakala keratan keseluruhan daun pula sesuai untuk tumbuhan seperti Sinningia, Saintpaulia dan Peperomia. Tumbuh-tumbuhan lain yang sesuai termasuklah Kalanchoe, Echeveria dan Crassula (seperti Crassula ovata - jade plant).

Terdapat banyak lagi spesis tumbuhan yang boleh ditanam menggunakan daun termasuk dari jenis berbatang dan daun lembut seperti S. rubrum, S. hintonii dan S. morganium. Manakala dari spesis herba berkayu seperti S. spectabile juga boleh menggunakan keratan daun untuk tujuan penanaman anak benih.

Cantuman Tunas

Beberapa teknik cantuman tunas.

Cantuman tunas dilakukan samada untuk mendapatkan ciri-ciri pokok induk yang diinginkan atau untuk mencantumkan lebih daripada satu ciri-ciri induk pada sebatang pokok. Ini membolehkan pokok yang ditanam mempunyai daya tahan ataupun menghasilkan tanaman seperti yang terdapat pada pokok induk yang menyediakan tunas yang dipindahkan.

Cantuman tunas juga biasa digunakan pada tumbuhan seperti bunga kertas untuk menghasilkan pelbagai jenis warna bungaan pada sebatang pokok. Terdapat juga cantuman yang dilakukan kepada pokok sitrus untuk menghasilkan beberapa jenis buah seperti limau nipis, limau kasturi, lemon, limau manis dan lain-lain pada sebatang pokok.

Cantuman tunas merupakan teknik pertanian yang perlu dikuasai. Pokok yang dihasilkan melalui cantuman tunas tidak boleh diwasiri daripada biji yang dihasilkan daripada buahnya ataupun keratan batangnya. Setiap pokok cantuman tunas adalah unik dan perlu dihasilkan secara individu.

Ubi dan Umbisi

Ubi, bebawang, sulur dan rhizom.

Ubi dan umbisi adalah merangkumi tumbuh-tumbuhan seperti kentang, ubi, keledek, keladi, kunyit, halia, cekur, keladi dan sebagainya. Bagi tumbuhan jenis ini, ubi dan umbisinya boleh digunakan untuk tujuan pembiakan benih baru. Tetapi bagi tumbuhan seperti keledek dan ubi, keratan batang juga boleh digunakan untuk tujuan pembiakan benih.

Bagi kaedah tanaman ubi ini, apa yang menarik adalah, ubi atau umbisi tersebut boleh dikerat untuk menghasilkan lebih banyak anak benih. Selain itu juga ubi atau umbisi tersebut akan menyediakan zat pemakanan sementara anak benih masih kecil secara tidak langsung membantu anak benih yang masih kecil untuk tumbuh dengan lebih baik.

Pembahagian

Teknik pembahagian dilakukan ke atas tumbuh-tumbuhan berbawang seperti bawang merah, bawang putih, lily, tulip dan saffron. Ia merupakan antara kaedah klasik tertua selain menggunakan kaedah keratan batang dan tanaman menggunakan biji benih. Namun hari ini, kaedah yang lebih berkesan untuk menghasilkan lebih banyak anak benih tumbuhan ini adalah melalui kaedah kultur tisu.

Bagi melakukan teknik ini, bebawang dikerat kepada beberapa bahagian (perlu mengandungi kedua bahagian pucuk dan akar) untuk memastikan ia tumbuh menghasilkan anak benih baru. Teknik ini perlu dilakukan berhati-hati kerana sekiranya ia menjadi terlalu kering, anak benih mungkin akan mati.

Sulur (stolons)

Sesetengah tumbuhan menghasilkan sulur yang akan menghasilkan anak baru. Sulur-sulur ini juga sesuai digunakan untuk dialihkan ke kawasan-kawasan lain sebagai anak benih baru. Tumbuhan seperti pucuk pegaga, strawberry, iris, rumput dan orkid merupakan beberapa jenis tumbuhan yang menghasilkan sulur.

Sulur akan menghasilkan anak-anak pokok yang boleh dipotong dan dialihkan sebagai pokok yang berasingan. Anak benih yang dihasilkan melalui sulur ini juga mempunyai ciri-ciri pokok induk seperti keratan batang, keratan daun dan teknik pembahagian.

Tut (layering)

Teknik-teknik melakukan tut (air layering).

Tut merupakan satu lagi kaedah klasik menghasilkan anak benih tumbuhan yang mengambil masa yang lama untuk menghasilkan biji benih. Melalui kaedah tut kulit luar pada pokok akan dibuang dan bahagian tersebut akan disaluti dengan medium seperti tanah ataupun bahan lain yang boleh menyimpan lembapan seperti sabut kelapa, lumut kering dan kain. Hormon penggalak akar juga boleh digunakan untuk mempercepatkan proses pembentukan akar pada bahagian yang diperlukan.

Satu lagi kaedah tut adalah dengan menanamkan bahagian dahan pokok ke dalam tanah sehingga ia membentuk akar. Bahagian ini kemudiannya dipisahkan dari pokok induk sebelum dipindahkan ke tempat yang baru.

Terdapat beberapa lagi teknik penghasilan anak benih moden yang telah disentuh sebelum ini seperti kaedah kultur tisu. Manakala bagi tumbuhan seperti paku-pakis dan cendawan pula, spora digunakan untuk menghasilkan anak-anak baru tumbuhan tersebut.

Walaupun kebanyakan teknik ini telahpun kita ketahui, namun jarang bagi kita menggunakan kaedah ini untuk melipat gandakan tanaman ataupun tumbuhan hiasan yang kita miliki. Mungkin sekiranya anda berminat, teknik ini boleh membantu samada untuk anda manfaatkan bagi menghasilkan tanaman sendiri ataupun untuk tujuan komersil. Semoga ia membawa kebaikan.

Enable GingerCannot connect to Ginger Check your internet connection
or reload the browserDisable in this text fieldEditEdit in GingerEdit in Ginger×

Kenali Spesis Tumbuh Tumbuhan Menarik Pokok Angin “Airplant”

Beberapa jenis daripada pokok angin yang biasa didapati.

Airplant sejenis kumpulan tumbuh-tumbuhan yang amat menarik yang juga dikenali sebagai genus Tilandsia. Ia mengandungi lebih daripada 650 spesis tumbuhan yang malar hijau, berusia agak lama dan menghasilkan bunga. Anda mungkin pernah melihat sebahagian daripada tumbuh-tumbuhan pokok angin (airplant) ini kerana ia sangat popular sebagai tumbuhan hiasan yang amat menarik.

Tumbuhan-tumbuhan airplant ini amat mudah dijaga kerana ia tidak memerlukan penjagaan yang rapi. Malah bagi cuaca seperti di kawasan tropika, pokok ini akan terus hidup dengan sendirinya hanya melalui lembapan yang terkandung di dalam udara; ia merupakan salah satu sebab mengapa gelarannya adalah ‘pokok angin’. Pokok angin kebanyakannya berasal dari kawasan benua Amerika Tengah, Amerika Selatan, Selatan Amerika dan kawasan West Indies. Ia didapati tumbuh meliputi kawasan-kawasan termasuk hutan tropika, pergunungan, gurun, permukaan berbatu, kawasan berpaya Lousiana dan pelbagai keadaan lagi.

Walaupun kebanyakan Tillandsia merupakan tumbuhan ‘epefit’ (epiphytes) iaitu tumbuhan yang tidak memerlukan tanah sebaliknya menumpang di atas pokok lain namun sebahagian lagi merupakan ‘pokok angin’ (aerophytes) yang tidak mempunyai akar sebaliknya hanya menyerap nutrient daripada udara. Terdapat banyak jenis tumbuhan ‘pokok angin’ dan bagi spesis yang berdaun nipis kebiasaannya tumbuh di kawasan yang lebih lembab berbanding bagi spesis yang berdaun tebal dimana ia kebiasaannya tumbuh di kawasan yang lebih kering.

Pokok angin di habitat asal.

Pokok angin dari jenis Spanish Moss.

Pandangan dekat pokok angin dengan daun yang menyerap lembapan.

Oleh kerana ia tidak memerlukan tanah dan membesar pada kadar yang amat perlahan, penggunaannya sebagai hiasan amatlah sesuai. Pokok-pokok angin ini mudah digunakan sebagai hiasan mahupun digunakan sebagai tumbuhan bagi terrarium.  Apa yang penting bagi tumbuhan ini adalah pengaliran udara yang baik. Pastikan juga udara tersebut adalah lembab atau anda bolehlah membuat semburan air bagi mengekalkan lembapan padanya bergantung kepada keadaan cuaca.

Walaupun tumbuhan angin tahan cuaca panas, ini tidak bermakna ia boleh didedahkan terus kepada cahaya matahari. Jadi pastikan anda menempatkan ia di tempat yang terdapat banyak cahaya tetapi terlindung daripada cahaya matahari. Pokok angin amat mudah digunakan sebagai hiasan kerana ia boleh dipadankan dengan pelbagai bekas, malah anda juga boleh terus meletakkannya di mana sahaja yang diperlukan seperti di atas batu, kayu, kaca dan sebagainya.

Pokok angin yang sesuai di kawasan terang - T. cyanea.

Satu lagi pokok angin untuk kawasan terang - T. lindenii. 

Pokok angin hanya perlu diletakkan di tempat yang sesuai.

Terdapat banyak jenis pokok angin dan beberapa di antaranya amat popular sebagai hiasan dan mudah didapati di kedai-kedai hiasan atau penjual benih bungaan. Pokok angin amat sesuai sebagai hiasan bagi mereka yang tidak mempunyai masa untuk memiliki tanaman biasa yang banyak memerlukan perhatian. Jadi, anda boleh mencari pokok-pokok angin yang sesuai dengan selera anda untuk digunakan sebagi hiasan untuk menghiasi ruang-ruang tertentu di dalam rumah samada ruang tamu, bilik tidur, bilik mandi dapur dan sebagainya.

Pokok angin dengan hiasan yang cantik.

Penggunaan bekas kaca menyerlahkan keunikan.

Cengkerang siput merupakan satu lagi kreativiti dengan pokok angin.

Terrarium terbuka sesuai dengan pokok angin.

Enable GingerCannot connect to Ginger Check your internet connection
or reload the browserDisable in this text fieldEditEdit in GingerEdit in Ginger×

Bagaimana Menghasilkan Bunga Hybrid Yang Menarik?

Bunga hibrid (hybrid) mempunyai ciri-ciri dari kedua pokok induk.

Pernahkah anda melihat bunga-bunga yang cantik yang tidak pernah anda lihat sebelumnya? Seperti mana yang kita lihat hari ini, bunga-bungaan dari pelbagai jenis mempunya warna-warna baru yang lebih menarik, bentuk bunga, saiz dan warnanya adalah jauh berbeza daripada mana yang kita lihat satu masa dahulu. Bunga-bungaan ini sebenarnya adalah dihasilkan melalui proses pembiakan silang atau juga dikenali sebagai “hybrid” untuk menghasilkan anak benih baru yang mempunyai ciri-ciri dari kedua-dua tumbuhan induknya.

Walaupun pembiakan silang boleh membawa kebaikan-kebaikan lain seperti tahan penyakit, tahan cuaca, pokok yang lebih subur, menghasilkan buah/bunga yang lebih banyak dan sebagainya; dalam artikel kali ini kita hanya akan menjurus kepada penghasilan bunga yang lebih menarik. Iaitu dalam usaha mempelajari bagaimana menghasilkan bunga baru dengan ciri-ciri yang lebih unik. Sebagai contoh yang paling mudah untuk kita lihat dengan jelas adalah bunga ros (rose) dimana hari ini pelbagai jenis bunga ros dapat dilihat di pasaran samada untuk ditanam atau dijual sebagai hadiah.

*Sila tonton video di bawah untuk memudahkan pemahaman anda mengenai proses yang perlu dilakukan.

Contoh hasil kacukan yang luar biasa.

Semua jenis tumbuhan boleh menggunakan kaedah ini.

Pemilihan Induk Pokok

Pemilihan induk pokok adalah langkah utama dalam menghasilkan bungaan kacukan. Ia bukan sahaja menentukan bakal anak benih yang akan dihasilkan dari segi warna bungaannya, malah termasuk ciri-ciri lain seperti saiz pokok, ketahanan penyakit dan lain-lain lagi. Jadi pokok induk yang dipilih perlulah pokok yang betul-betul sihat dan menghasilkan bungaan yang cantik. Walaupun pokok-pokok yang dipilih ini mempunyai ciri-ciri warna yang berbeza, ia tidak semestinya menghasilkan benih bunga seperti yang anda jangkakan (sebagai contoh; merah + kuning = jingga). Malah anak benih yang dihasilkan melalui kaedah ini mempunyai ciri-ciri tersendiri bagi setiap anak benih yang dihasilkan nanti.

Sebaiknya anda mempunyai lebih dari dua jenis pokok induk yang menghasilkan bungga yang banyak pula untuk memastikan anda boleh membuat lebih banyak kacukan benihnya nanti. Ini kerana, proses kacukan memakan masa yang lama iaitu daripada bunga menjadi buah dan sehingga biji benihnya masak dan sedia untuk ditanam. Jumlah bunga yang banyak membolehkan anda membuat lebih banyak kacukan dan juga meningkatkan peluang anda menghasilkan benih bungaan baru yang berjaya dengan banyak dalam tempoh yang lebih singkat.

Bahagian-bahagian penting tumbuhan yang perlu anda kenali.

Penyediaan Pokok Untuk Kacukan

Apabila anda telah memilih pokok-pokok yang sesuai untuk dikacukkan, tibalah saatnya memilih bunga-bunga yang sesuai untuk dijadikan tempat pemindahan debungan dari bunga yang berasal dari pokok yang lain. Beberapa langkah penting berikut perlu diikut dengan teliti bagi memastikan hasil kacukan yang baik.

Pemilihan bunga perlu dilakukan pada bunga yang hampir kembang, bukan yang telah kembang, kerana ia mungkin telah didebungakan. Pilihlah beberapa kuntum bunga dari pokok bunga yang akan diambil debunganya sahaja untuk dipindahkan ke pokok bunga kedua yang akan menghasilkan biji benih hasil kacukan nanti.  Kedua-dua bunga ini perlu berada dalam peringkat yang sama; iaitu hampir mekar, tetapi masih tertutup.

Proses Pendebungaan

Proses pendebungaan dilakukan dengan mengumpulkan debunga dari pokok pertama. Buangkan kelopak bunga yang menutupi bahagian dalam bunga yang mengandungi stamen (mengandungi debunga) dan juga pistil (mengandungi stigma).

Debunga-debunga yang kebiasaannya berwarna kuning dari bunga-bunga ini akan diasingkan ke dalam bekas dan disimpan dengan baik. Manakala pokok bunga yang akan menerima pemindahan ini pula akan disediakan. Anda boleh memberi tanda/melabel bunga yang akan dikacukkan pada batang bunga atau pokok tersebut. Sama juga, kelopak bunga tersebut perlu dibuang bagi mendedahkan bahagian dalam bunga. Tapi pada bunga ini pula anda perlu membuang bahagian stamen yang ada bagi mengelakkan debunga dari bunga ini sendiri yang akan mendebungakannya. Bunga yang telah dibuang kelopak dan bahagian stamennya ini perlu dibiarkan sehingga 8 jam sehingga ia bersedia untuk didebungakan.

Setelah 8 jam, proses pemindahan bolehlah dilakukan dengan memindahkan debunga yang dihasilkan dari pokok pertama tadi kepada bunga yang telah disediakan. Anda boleh menggunakan jari sahaja untuk memindahkan debunga dari bekas kepada stigma bunga yang telah disediakan. Proses yang sama dilakukan sekali lagi ke atas bunga setelah tempoh 24 jam bagi meningkatkan tahap kejayaan proses kacukan anda.

Penhasilan Buah dan Biji Benih

Bunga yang berjaya didebungakan akan menghasilkan putik buah dalam masa beberapa minggu. Manakala ia akan memakan masa beberapa bulan pula untuk matang. Anda perlu menunggu buah-buah ini sehingga matang untuk mendapatkan biji hasil daripada kacukan anda tadi. Dari biji inilah pokok-pokok hasil kacukan anda dihasilkan. Semailah seperti biasa dan anda akan hanya melihat hasilnya apabila ia menghasilkan bunganya nanti.

Bunga dengan warna yang amat menarik.

Ciri-ciri baru membuka pasaran baru penjual bunga.

Selain warna, bentuk dan bau juga menjadi lebih unik.

Proses menghasilkan bungaan hybrid ini bukanlah sukar, namun ia mengambil masa yang lama dan kesabaran yang tinggi. Pada masa yang sama anda boleh mempelajari pelbagai perkara penting mengenai tanaman dan pertanian. Ini kerana penghasilan tanaman pertanian juga menggunakan kaedah ini untuk menghasilkan jenis tanaman yang baru. Malah kaedah ini telahpun digunakan oleh para petani sejak ratusan atau ribuan tahun dahulu, untuk menghasilkan hasil tanaman yang lebih baik. Fikir-fikirkan, renung-renungkan betapa mudahnya kaedah ini dan kita tidak pernah mempraktikkannya.